Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) đã thông qua quyết định quan trọng tại kỳ họp lần thứ 47 tại Paris, Cộng hòa Pháp, về việc điều chỉnh và mở rộng ranh giới của Di sản Thiên nhiên Thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Sự kiện này đánh dấu một cột mốc mới trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản thiên nhiên thế giới nằm trên địa bàn tỉnh Quảng Bình, Việt Nam, và tỉnh Savannakhet, Lào.
Với việc điều chỉnh ranh giới này, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng sẽ được mở rộng sang Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào, và được đổi tên thành ‘Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô’. Di sản này được ghi nhận dựa trên các tiêu chí (viii), (ix) và (x) về địa chất, địa mạo, hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Sự đa dạng và độc đáo của khu vực này đã khiến nó trở thành một trong những di sản thiên nhiên thế giới nổi bật.
Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã được Thủ tướng Chính phủ Việt Nam xếp hạng là Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt vào năm 2009. Trước đó, di sản này đã được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới vào năm 2003 và lần thứ hai vào năm 2015, với diện tích vùng lõi là 123.326ha và vùng đệm là 220.055ha. Sự công nhận này không chỉ phản ánh giá trị tự nhiên độc đáo của vườn quốc gia mà còn khẳng định nỗ lực của Việt Nam trong việc bảo tồn và phát triển bền vững di sản thiên nhiên.
Đặc biệt, Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào đã được đề cử và UNESCO công nhận là phần mở rộng của Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Hồ sơ đề cử được Chính phủ Lào và Việt Nam thống nhất gửi tới UNESCO vào tháng 2/2024. Quá trình thẩm định bởi Cơ quan tư vấn của UNESCO là Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN) đã trình quyết định lên Ủy ban Di sản Thế giới tại Kỳ họp lần thứ 47.
Việc điều chỉnh ranh giới nhằm mục đích bảo vệ và phát huy giá trị của di sản, bao gồm cả hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô nằm tại điểm giao thoa của dãy núi Annam và vành đai đá vôi Trung Đông Dương, bắc qua biên giới Việt Nam và Lào. Khu vực này có thể được coi là khu vực karst quy mô lớn, lâu đời nhất ở châu Á, với sự đa dạng của các hệ sinh thái và cấu trúc ngầm.
Để đảm bảo quản lý hiệu quả di sản này, việc quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô sẽ được đề xuất tại 2 bản Kế hoạch quản lý riêng biệt. Sự phối hợp giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam với Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào trong công tác nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện hồ sơ đề cử đã được đẩy mạnh trong những năm gần đây.
Đến nay, Việt Nam đã có 9 di sản thế giới, trong đó có 2 Di sản thế giới liên tỉnh và 1 Di sản thế giới liên biên giới đầu tiên là Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô. Việc UNESCO công nhận di sản này không chỉ là một vinh dự cho Việt Nam và Lào mà còn là hình mẫu trong quản lý di sản thế giới liên biên giới, đóng góp kinh nghiệm thực tiễn vào công tác quản lý di sản thế giới theo Công ước 1972 về Bảo vệ Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới của UNESCO.