Sự đóng cửa của các salon làm đẹp ở Afghanistan đã đánh dấu sự bắt đầu của một kỷ nguyên đen tối đối với phụ nữ nước này khi Taliban giành lại quyền lực vào tháng 8 năm 2021. Bất chấp sự phản đối toàn cầu và cam kết về một chính phủ bao trùm, phụ nữ Afghanistan đã chứng kiến những quyền lợi mà họ đã giành được bị tước đoạt, đặc biệt là vai trò của phụ nữ trong đời sống công cộng. Việc đóng cửa các salon làm đẹp trên toàn quốc đã trở thành một biểu tượng của sự suy thoái này, một ngành công nghiệp đã cung cấp thu nhập cho hàng nghìn phụ nữ và gia đình của họ trong nhiều năm.

Việc đóng cửa các salon làm đẹp không chỉ là một cuộc tấn công vào một ngành công nghiệp, mà còn là một phần của nỗ lực lớn hơn, thâm hiểm hơn nhằm hạn chế sự hiện diện và độc lập kinh tế của phụ nữ trong một nền văn hóa gia đình mẫu hệ. Nghề nghiệp làm đẹp là một trong những lựa chọn cuối cùng còn lại cho phụ nữ Afghanistan để đạt được độc lập tài chính, kết nối với các phụ nữ khác và kiếm tiền để hỗ trợ gia đình. Trước khi bị cấm, có hơn 12.000 salon làm đẹp trên toàn quốc, với phần lớn được sở hữu bởi các doanh nhân phụ nữ. Các salon này cung cấp các dịch vụ cơ bản từ cắt tóc đến điều trị da. Quan trọng hơn, chúng cung cấp một nền tảng tuyệt vời cho việc trao quyền lực, nơi phụ nữ có thể giao tiếp tự do với nhau – không bị giám sát hoặc can thiệp của nam giới.

Các salon cũng đã thúc đẩy nền kinh tế địa phương. Phụ nữ làm việc ở đây không chỉ là công nhân – họ là những doanh nhân, chủ sở hữu và stylist kiểm soát số phận kinh tế của riêng mình. Trong một quốc gia nơi lực lượng lao động hợp pháp thường bị hạn chế đối với phụ nữ và các ngành công nghiệp nam giới chiếm ưu thế, các salon làm đẹp đã cung cấp một con đường né tránh để đạt được sự di động kinh tế.

Năm 2023, Taliban đã đóng cửa các tiệm làm đẹp trên toàn quốc, đây là một trong nhiều luật ngày càng hạn chế để loại trừ phụ nữ khỏi sự tồn tại công cộng. Lý do của họ về việc đóng cửa được bao quanh bởi rhetoric cam kết giảm lãng phí và duy trì các giá trị Hồi giáo. Tuy nhiên, những tuyên bố này không đúng khi cân nhắc chống lại xu hướng rộng lớn hơn của các luật mà đã ổn định loại trừ phụ nữ khỏi giáo dục, công việc và sự di chuyển.

Đối với hầu hết phụ nữ, tiệm làm đẹp không chỉ là một văn phòng – mà còn là một con đường hạn chế để đạt được trao quyền kinh tế. Việc đóng cửa đã ảnh hưởng ngay lập tức đến hàng nghìn gia đình, nhiều gia đình bị đẩy đến thị trường chợ đen, nơi họ bị buộc phải chấp nhận các điều kiện việc làm không chính thức và bóc lột. Nhiều phụ nữ đã buộc phải tìm việc trong nền kinh tế không chính thức để tồn tại. Không có sự bảo vệ của pháp luật hoặc quyền lao động, những công việc này thường không an toàn, khiến phụ nữ phải đối mặt với quấy harassment và lạm dụng.

Mặc dù có những hạn chế này, phụ nữ Afghanistan vẫn tiếp tục đấu tranh và tồn tại. Điều quan trọng là họ làm việc trước các chính sách đàn áp, nhưng trừ khi có hành động quốc tế lớn hơn và cải cách trong cấu trúc, cuộc đấu tranh cho tự do của họ sẽ là một cuộc chiến vô hình và mãn tính. Thế giới có thể nhìn sang Afghanistan, nhưng tình hình của phụ nữ Afghanistan ngày càng xấu đi với mỗi ngày trôi qua. Giấc mơ về bình đẳng giới và độc lập kinh tế của phụ nữ Afghanistan sẽ là một giấc mơ xa vời miễn là họ không được hỗ trợ hiệu quả, cả từ bên trong và bên ngoài Afghanistan, để biến giấc mơ này trở thành hiện thực.

Đánh thuế thu nhập cá nhân là một phần quan trọng trong chính sách tài khóa của bất kỳ quốc gia nào, không chỉ giúp thu được nguồn thu cho ngân sách nhà nước mà còn đóng vai trò điều tiết thu nhập, đảm bảo công bằng xã hội. Tuy nhiên, để đạt được những mục tiêu này, việc thiết kế, truyền thông và triển khai chính sách thuế thu nhập cá nhân đòi hỏi sự khéo léo và tinh tế, hay còn gọi là ‘nghệ thuật đánh thuế’. Điều này nhằm đảm bảo rằng chính sách thuế không chỉ hiệu quả về mặt kinh tế mà còn được người dân và doanh nghiệp chấp nhận và tuân thủ.

Một trong những yếu tố quan trọng trong thiết kế chính sách thuế thu nhập cá nhân là thuế suất biên, tức là mức thuế áp dụng cho phần thu nhập tăng thêm của cá nhân. Nếu thuế suất biên quá cao, nó có thể làm giảm động lực làm việc và đầu tư của người dân và doanh nghiệp. Khi thuế suất biên cao, người lao động có thể sẽ làm việc ít hơn hoặc tìm cách giảm thiểu thu nhập của mình để tránh mức thuế cao hơn, điều này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến cá nhân mà còn gây thiệt hại cho nền kinh tế. Ví dụ, nếu một người đang nhận mức lương 50 triệu đồng/tháng và có thể tăng lên 60 triệu đồng/tháng nhờ làm thêm giờ hoặc tăng hiệu suất lao động, nhưng phần thu nhập tăng thêm này bị đánh thuế 30%, thì lợi ích thực nhận của họ sẽ giảm đáng kể.

Cá nhân và doanh nghiệp thường tìm cách tối ưu hóa thuế phải nộp thông qua các biện pháp hợp pháp hoặc không hợp pháp. Ba cách phổ biến mà cá nhân thường sử dụng để tránh thuế thu nhập cá nhân khi đối mặt với mức thuế cao bao gồm: chuyển đổi thu nhập thành các hình thức không chịu thuế như quà tặng, phúc lợi ngoài lương; báo cáo thu nhập thấp hơn thực tế; hoặc chuyển sang làm việc trong khu vực phi chính thức để tránh bị kiểm tra và truy thu thuế. Những hành vi này không chỉ gây thất thu ngân sách nhà nước mà còn làm suy yếu sự công bằng và lòng tin vào hệ thống thuế.

Để đảm bảo hiệu quả kinh tế và công bằng xã hội, chính sách thuế thu nhập cá nhân cần được thiết kế sao cho thuế suất biên không quá cao, đặc biệt là ở nhóm thu nhập trung cao – là nhóm có tiềm năng tạo ra giá trị lớn cho nền kinh tế. Bên cạnh đó, số bậc thuế cần đủ để phân hóa các nhóm thu nhập nhằm đảm bảo công bằng, nhưng không nên quá nhiều để tránh phức tạp trong tính toán và khai báo. Khoảng cách giữa các bậc thuế cần được thiết kế hợp lý, tránh tình trạng giãn bậc quá rộng khiến nhiều người có thu nhập khác nhau rơi vào cùng một mức thuế.

Tóm lại, việc thiết kế chính sách thuế thu nhập cá nhân đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và ‘nghệ thuật đánh thuế’ để đảm bảo hiệu quả kinh tế và công bằng xã hội. Khi xây dựng Luật Thuế Thu nhập cá nhân mới, nếu được thiết kế hợp lý, chính sách này không chỉ giúp Nhà nước huy động nguồn thu một cách bền vững, mà còn góp phần tạo ra một môi trường lao động, đầu tư, và học tập lành mạnh, giúp nền kinh tế phát triển hiệu quả, cân bằng và có chiều sâu.