Trong kỷ nguyên số hiện nay, sự phát triển không ngừng của trí tuệ nhân tạo (AI) và sự bùng nổ dữ liệu đã đặt ra những thách thức lớn đối với công nghệ lưu trữ dữ liệu truyền thống. Các phương pháp lưu trữ dữ liệu bằng băng từ, vốn đã được sử dụng trong hơn 50 năm qua, đang tỏ ra không đủ đáp ứng nhu cầu lưu trữ ngày càng tăng của xã hội. Nhận thấy được vấn đề này, một công ty khởi nghiệp tại London, HoloMem, đang nghiên cứu và phát triển một công nghệ lưu trữ dữ liệu hoàn toàn mới, sử dụng hologram được khắc trên băng polymer. Mục tiêu của công nghệ này không chỉ là tăng cường khả năng lưu trữ dữ liệu mà còn giảm thiểu tiêu thụ năng lượng và giảm áp lực lên hệ thống làm mát tại các trung tâm dữ liệu, những trung tâm đang trở thành xương sống của thời đại số.

Công nghệ lưu trữ dữ liệu bằng hologram trên băng polymer của HoloMem đánh dấu một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực lưu trữ dữ liệu. Loại băng từ truyền thống không chỉ có dung lượng hạn chế mà còn rất nhạy cảm với điều kiện môi trường, làm giảm độ bền và tăng chi phí lưu trữ. Ông Charlie Gale, nhà sáng lập và CEO của HoloMem, cho biết rằng định dạng băng từ hiện nay không còn phù hợp về mặt dung lượng, độ bền lẫn chi phí lưu trữ. HoloMem đang tập trung vào việc phát triển vật liệu polymer nhạy sáng để lưu trữ dữ liệu, với kỳ vọng đảm bảo tuổi thọ lưu trữ dữ liệu trên 50 năm.

Một trong những điểm nổi bật của công nghệ do HoloMem phát triển là khả năng lưu trữ mật độ cao. Công ty đang ứng dụng kỹ thuật ghép kênh để xếp chồng các lớp dữ liệu số riêng biệt lên bề mặt của băng từ làm từ polymer thế hệ mới. Điều này cho phép họ đạt được mục tiêu lưu trữ lên đến 200 terabyte (TB) dữ liệu trên cùng một kích cỡ băng, cao hơn nhiều so với chuẩn băng từ hiện hành, vốn chỉ lưu trữ được khoảng 30 terabyte (TB) dữ liệu. Sự cải tiến này không chỉ tăng khả năng lưu trữ mà còn mở ra triển vọng mới cho việc quản lý và bảo vệ dữ liệu trong tương lai.

Hiện nay, các trung tâm dữ liệu đang là một trong những nguồn tiêu thụ năng lượng lớn và đóng góp vào ô nhiễm môi trường. Theo các số liệu, các trung tâm dữ liệu chiếm khoảng 2,5% lượng khí thải CO₂ toàn cầu và dự báo đến năm 2030, khoảng 8% năng lượng toàn thế giới sẽ phải dành cho việc vận hành và làm mát các trung tâm dữ liệu. Sự phát triển không ngừng của AI thế hệ mới như ChatGPT đã làm tăng mạnh nhu cầu năng lượng, đặt ra thách thức lớn cho các nhà quản lý và vận hành trung tâm dữ liệu. Công nghệ của HoloMem được kỳ vọng sẽ giúp giảm thiểu những thách thức này bằng cách giảm tiêu thụ năng lượng và áp lực lên hệ thống làm mát.

HoloMem hiện đang nhận được sự hậu thuẫn từ các nhà đầu tư tư nhân và đã nhận được khoản tài trợ 550.000 bảng từ chương trình Innovate UK. Công ty đang trong quá trình giới thiệu công nghệ mang tính đột phá này ra thị trường và tìm kiếm đối tác trong lĩnh vực trung tâm dữ liệu và phát triển phần mềm. Với công nghệ lưu trữ dữ liệu bằng hologram trên băng polymer, HoloMem không chỉ hướng tới giải quyết vấn đề lưu trữ dữ liệu trong thời đại AI mà còn đóng góp vào việc xây dựng một tương lai số bền vững hơn.

Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI đã tập trung thảo luận về việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và các công nghệ mới để nâng cao hiệu suất lao động, đặc biệt là trong lĩnh vực chuyển đổi số quốc gia. Một trong những vấn đề quan trọng được đề cập là việc xác định dữ liệu là tài nguyên số quan trọng và cần thiết để phát triển kinh tế.

Ông Trần Quang Hưng, Ủy viên Ban Chấp hành, Trưởng Ban Đoàn – Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, đã chủ trì phiên thảo luận và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng ‘bệ đỡ thị trường’ cho đổi mới sáng tạo. Với dân số hơn 100 triệu người và hệ thống dữ liệu ngày càng được hoàn thiện, Việt Nam đang sở hữu lợi thế lớn để phát triển các mô hình kinh tế dựa trên dữ liệu.

Tuy nhiên, ông Hưng cũng chỉ ra rằng dữ liệu quốc gia hiện nay vẫn còn phân tán, thiếu sự liên kết giữa các lĩnh vực như thuế, bảo hiểm, nhân khẩu, ngành nghề… Điều này đã gây ra khó khăn cho việc khai thác và sử dụng dữ liệu một cách hiệu quả. Các chuyên gia cũng cho rằng, Việt Nam cần làm rõ khái niệm dữ liệu trong bối cảnh hiện nay, những thuộc tính nào cần lưu trữ lâu dài và đâu là thông tin nên được loại bỏ.

Điều cốt lõi của dữ liệu là phải ‘đúng, đủ, sạch, sống’. Tuy nhiên, phần lớn phần mềm không được cập nhật dữ liệu thường xuyên, dẫn đến giá trị thông tin giảm theo thời gian. Để xây dựng hệ thống dữ liệu liên tục, cần phát triển các nền tảng thực sự hữu ích để người dân sử dụng thường xuyên trong đời sống hằng ngày. Đặc biệt, toàn bộ dữ liệu thu thập từ người dùng cần được bảo mật tuyệt đối và tuân thủ các quy chuẩn chặt chẽ.

Tại Việt Nam, bước tiến lớn là việc tích hợp số định danh cá nhân với hệ thống bảo hiểm, tuy nhiên vẫn còn khoảng cách rất lớn đến mục tiêu liên thông dữ liệu y tế quốc gia. Các chuyên gia cho rằng cần bắt đầu từ dữ liệu cá nhân sau đó tiến tới dữ liệu ngành, chuẩn hóa định danh cá nhân là bước đầu tiên, cần một mã số duy nhất được dùng xuyên suốt cho tất cả dịch vụ công và dịch vụ tư nhân.

Mỗi ngành cần xây dựng bộ chuẩn dữ liệu riêng (cấu trúc, chuẩn định dạng) để dữ liệu có thể phân tích, lưu trữ và chia sẻ. Tạo hành lang pháp lý cho chia sẻ dữ liệu y tế ẩn danh, đặc biệt phục vụ nghiên cứu khoa học. Liên quan đến vấn đề này, nhiều đề xuất đã được đưa ra để phát triển hệ thống dữ liệu quốc gia.

Trong bối cảnh hiện nay, việc xác định dữ liệu là tài nguyên số quan trọng đã trở thành một vấn đề cấp thiết. Để khai thác hiệu quả ‘mỏ vàng’ dữ liệu trong chuyển đổi số quốc gia, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành và các cấp để xây dựng hệ thống dữ liệu liên tục, chuẩn hóa định danh cá nhân và tạo hành lang pháp lý cho chia sẻ dữ liệu y tế ẩn danh.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng việc khai thác hiệu quả dữ liệu sẽ giúp Việt Nam phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống và tạo ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp và tổ chức. Do đó, việc xây dựng hệ thống dữ liệu quốc gia và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chuyển đổi số quốc gia là một bước tiến quan trọng để Việt Nam trở thành một quốc gia phát triển bền vững.