Nuôi con bằng sữa mẹ – một hành trình đầy thách thức nhưng cũng mang lại nhiều lợi ích không thể phủ nhận. Không có loại thực phẩm nào trong những năm tháng đầu đời lại kỳ diệu và quý giá như sữa mẹ. Không chỉ cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu, sữa mẹ còn là ‘vắc – xin tự nhiên’ đầu tiên, giúp trẻ xây dựng hệ miễn dịch khỏe mạnh, phòng ngừa bệnh tật ngay từ khi chào đời.

Sữa mẹ vẫn giữ vững vị thế là nguồn dinh dưỡng không thể thay thế trong 6 tháng đầu đời của trẻ. Tuy nhiên, tại Việt Nam, theo số liệu của Viện Dinh dưỡng năm 2020, chưa đến một nửa số trẻ dưới 6 tháng tuổi được bú mẹ hoàn toàn. Điều này phản ánh rõ ràng những thách thức mà phụ nữ Việt đang đối mặt trên hành trình mang lại khởi đầu tốt nhất cho con mình.

Tuần lễ Thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ năm 2025 với chủ đề ‘Ưu tiên nuôi con bằng sữa mẹ, tạo dựng hệ thống hỗ trợ bền vững’ nhấn mạnh vai trò thiết yếu của sữa mẹ trong chăm sóc sức khỏe trẻ em. Sữa mẹ không chỉ là thức ăn – đó là một sản phẩm sinh học sống động, giàu kháng thể và các yếu tố miễn dịch mà không loại sữa công thức nào có thể tái tạo.

Theo thạc sĩ dinh dưỡng Trần Hoàng Kim, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh Lạng Sơn, sữa mẹ là sự hòa quyện tuyệt vời giữa giá trị dinh dưỡng hoàn chỉnh và khả năng tăng cường miễn dịch tự nhiên cho trẻ. Lợi ích của sữa mẹ không dừng ở đứa trẻ, phụ nữ cho con bú cũng có nguy cơ thấp hơn với các bệnh ung thư vú, ung thư buồng trứng, loãng xương, đồng thời phục hồi nhanh hơn sau sinh.

Câu chuyện của chị Nguyễn Thị Huyền Trang, 35 tuổi, là một ví dụ. Chị kể: ‘Lúc mới sinh, sữa chưa về, tôi lo lắng lắm. Nhưng được nhân viên y tế tư vấn và khuyến khích, tôi kiên trì cho bú sớm và bú thường xuyên. Vài ngày sau, sữa về đều, bé tăng cân đều, chưa từng phải dùng đến sữa ngoài.’ Với chị Trang, sữa mẹ không chỉ nuôi dưỡng sự sống, mà mỗi lần cho con bú còn là giây phút thiêng liêng vun đắp sợi dây gắn bó sâu sắc giữa hai mẹ con.

Hành động cho con bú cũng mang lại hiệu ứng lan tỏa sâu rộng tới cả nền kinh tế và môi trường. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, tỷ lệ nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ ở mức thấp có thể khiến nền kinh tế toàn cầu thiệt hại gần 1 tỷ USD mỗi ngày. Ở góc độ môi trường, sữa mẹ là lựa chọn ‘xanh’ nhất: không hộp thiếc, không chai nhựa, không dây chuyền sản xuất gây ô nhiễm.

Tuy nhiên, nhiều rào cản vẫn tồn tại: thiếu không gian cho con bú tại nơi làm việc, tâm lý lo sợ sữa mẹ không đủ chất… Tuần lễ Thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ là một chiến dịch truyền thông thường niên, mà còn phản ánh nhu cầu cấp thiết từ thực tiễn chăm sóc và bảo vệ trẻ nhỏ.

Đầu tư cho sữa mẹ chính là vun đắp cho một thế hệ khỏe mạnh, thông minh và giàu cảm xúc. Bởi mỗi giọt sữa mẹ không chỉ là nguồn dinh dưỡng đầu đời, mà còn là vắc – xin tự nhiên, bền vững và không gì có thể thay thế. Tổ chức Y tế Thế giới và Quỹ Nhi đồng Quốc tế đã đưa ra những khuyến cáo và hướng dẫn cụ thể về nuôi con bằng sữa mẹ, giúp phụ huynh hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của sữa mẹ đối với sự phát triển của trẻ.

Mướp đắng, một loại quả được biết đến với vị đắng đặc trưng, đang ngày càng được ghi nhận về những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Không chỉ dừng lại ở việc điều hòa đường huyết, hỗ trợ chức năng gan, mướp đắng còn có tác động tích cực đến hệ miễn dịch của cơ thể.

Mướp đắng sống chứa một số hoạt chất sinh học quan trọng như charantin, vicine và polypeptid-P. Những chất này có khả năng tăng cường khả năng hấp thụ glucose vào tế bào, từ đó làm giảm lượng đường huyết trong máu. Nhiều nghiên cứu đã khẳng định hiệu quả này, trong đó có nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng. Kết quả cho thấy rằng việc tiêu thụ mướp đắng tươi có thể giúp giảm nhẹ đường huyết ở những người bị tiền tiểu đường sau 7 tuần sử dụng đều đặn.

Tuy nhiên, người đang dùng thuốc điều trị tiểu đường cần phải thận trọng khi sử dụng mướp đắng sống. Việc sử dụng quá thường xuyên mà không có chỉ định từ bác sĩ có thể dẫn đến nguy cơ hạ đường huyết đột ngột. Điều này đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ và tuân thủ theo hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Mướp đắng sống không chỉ có lợi cho đường huyết mà còn giữ lại nguyên vẹn hàm lượng vitamin C và các hợp chất chống oxy hóa mạnh như flavonoid và phenolic. Những hoạt chất này có vai trò quan trọng trong việc trung hòa các gốc tự do trong cơ thể, hỗ trợ ngăn ngừa tổn thương tế bào và giảm nguy cơ viêm mạn tính.

Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Khoa học Thực phẩm và Dinh dưỡng, chiết xuất từ mướp đắng có tác dụng bảo vệ gan, hỗ trợ chức năng thải độc và làm giảm chỉ số men gan ở người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Điều này cho thấy tiềm năng của mướp đắng trong việc hỗ trợ sức khỏe gan.

Ngoài ra, chất momordicin trong mướp đắng được ghi nhận có khả năng điều hòa mỡ máu, hỗ trợ làm giảm cholesterol xấu và ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Đối với những người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, việc ăn một lượng nhỏ mướp đắng sống mỗi tuần có thể mang lại lợi ích đáng kể.

Mướp đắng cũng được biết đến với tác dụng thanh nhiệt, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch. Các hoạt chất trong mướp đắng có thể kích thích tiết dịch tiêu hóa, giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất tốt hơn và giảm các triệu chứng đầy hơi, khó tiêu.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý khi ăn mướp đắng sống. Phụ nữ mang thai không nên ăn mướp đắng sống vì một số thành phần trong hạt có thể gây co thắt tử cung. Người có cơ địa huyết áp thấp hoặc mắc bệnh tiêu hóa mạn tính cũng cần thận trọng khi sử dụng.

Trước khi ăn, nên chọn quả còn non, xanh tươi, không bị dập hoặc có mùi lạ. Mướp đắng cần được cắt bỏ ruột, ngâm muối loãng khoảng 10 phút và rửa sạch nhiều lần để giảm vị đắng cũng như loại bỏ vi khuẩn tồn dư.

Không nên ăn quá nhiều trong một lần. Đối với người khỏe mạnh, ăn khoảng 50-100g mướp đắng sống mỗi tuần là mức độ phù hợp. Việc tiêu thụ mướp đắng sống một cách hợp lý có thể giúp tận dụng được những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một phương pháp mới để tiêu diệt tế bào ung thư bằng cách khiến chúng tự vỡ từ trong ra ngoài. Phát hiện này liên quan đến một hợp chất đường được tìm thấy trong vi khuẩn sống ở đáy biển sâu, có khả năng kích hoạt một loại chết tế bào gọi là pyroptosis. Không chỉ dừng lại ở việc phá hủy tế bào ung thư, hợp chất này còn có tác dụng báo hiệu cho hệ miễn dịch tham gia vào cuộc chiến chống lại bệnh tật.

Trong các thí nghiệm được thực hiện trong phòng thí nghiệm và trên chuột, hợp chất đường này đã thể hiện tác dụng chống khối u mạnh mẽ. Điều này mở ra cánh cửa cho một phương pháp điều trị ung thư mới, sử dụng các phân tử tự nhiên để giải phóng sự phá hủy có mục tiêu. Việc khám phá ra hợp chất này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về tiềm năng của các phân tử tự nhiên trong việc điều trị ung thư mà còn góp phần vào việc phát triển các loại thuốc mới.

Khuyến khích pyroptosis – một hình thức chết tế bào được lập trình gây viêm – đã trở thành một chiến lược điều trị hứa hẹn cho bệnh ung thư. Trong nghiên cứu được công bố trên Tạp chí FASEB, các nhà điều tra đã tinh chế một phân tử đường chuỗi dài, hoặc exopolysaccharide, từ vi khuẩn ở đáy biển sâu và chứng minh rằng nó kích hoạt pyroptosis để ức chế sự phát triển của khối u.

Hợp chất được gọi là EPS3.9, bao gồm mannose và glucose, được sản xuất bởi chủng vi khuẩn Spongiibacter nanhainus CSC3.9 và các thành viên khác của chi Spongiibacter. Phân tích cơ chế cho thấy EPS3.9 có thể trực tiếp nhắm vào 5 phân tử phospholipid màng và gây độc cho khối u bằng cách kích thích pyroptosis trong tế bào ung thư bạch cầu ở người. EPS3.9 cũng có tác dụng chống khối u đáng kể trên chuột mắc ung thư gan và kích hoạt phản ứng miễn dịch chống khối u.

Công trình của chúng tôi không chỉ cung cấp cơ sở lý thuyết cho việc phát triển các loại thuốc dựa trên carbohydrate mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khám phá tài nguyên vi mô biển, tác giả tương ứng Chaomin Sun, Tiến sĩ, của Viện Khoa học Trung Quốc cho biết.

Tài liệu tham khảo: A Novel Exopolysaccharide, Highly Prevalent in Marine Spongiibacter, Triggers Pyroptosis to Exhibit Potent Anticancer Effects, bởi Ge Liu, Yeqi Shan và Chaomin Sun, ngày 23 tháng 7 năm 2025, Tạp chí FASEB. DOI:10.1096 / fj.202500412R

Thịt vịt không chỉ là một món ăn phổ biến và yêu thích mà còn chứa đựng một nguồn dinh dưỡng phong phú, đem lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể. Với hàm lượng protein cao chất lượng, thịt vịt cung cấp đủ các acid amin thiết yếu mà cơ thể con người không thể tự tổng hợp được, vô cùng quan trọng cho quá trình xây dựng và sửa chữa các mô trong cơ thể.

Lợi ích của thịt vịt đối với sức khỏe là rất đa dạng. Thịt vịt được xem là một nguồn cung cấp protein thiết yếu, giúp tăng cường khả năng miễn dịch với nhiều loại bệnh khác nhau, đồng thời duy trì làn da khỏe mạnh và rạng rỡ, hỗ trợ sự phát triển của các mô và đảm bảo sức khỏe tốt cho thai nhi trong giai đoạn thai kỳ. Ngoài ra, thịt vịt cũng chứa các khoáng chất quan trọng như kẽm, selen và vitamin B, giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất của tế bào, hỗ trợ chức năng của tuyến giáp và tăng cường sức khỏe của hệ thần kinh.

Cụ thể, trong 100g thịt vịt, có chứa 1,9 miligam kẽm, chiếm khoảng 24% lượng khuyến nghị hàng ngày cho phụ nữ. Kẽm đóng vai trò then chốt trong việc kích hoạt và vận hành các enzyme thiết yếu cho quá trình trao đổi chất của tế bào diễn ra một cách khỏe mạnh và hiệu quả. Bên cạnh đó, thịt vịt cũng chứa một lượng selen đáng kể, với 100g thịt vịt cung cấp 14 microgam selen, chiếm khoảng 25% lượng khuyến nghị hàng ngày của khoáng chất này. Selen có tác dụng tích cực trong việc điều hòa nhiều chức năng enzyme trong cơ thể, đặc biệt là ở phụ nữ trong giai đoạn thai kỳ.

Không chỉ dừng lại ở đó, thịt vịt còn giàu chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ cơ thể chống lại tác hại của các gốc tự do có thể gây ra các bệnh lý. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng thịt vịt thủy phân là một nguồn giàu chất chống oxy hóa cần thiết để bảo vệ cơ thể một cách toàn diện. Hơn nữa, thịt vịt cũng là một nguồn cung cấp vitamin B5 và vitamin B12 dồi dào, giúp tăng cường sức khỏe của hệ thần kinh trong giai đoạn thai kỳ. Vitamin B5 đóng vai trò quan trọng trong sản xuất các hóa chất thiết yếu cho dẫn truyền thần kinh, trong khi vitamin B12 cung cấp sự bảo vệ tốt khỏi tổn thương thần kinh trong thai kỳ.

Cuối cùng, thịt vịt còn có tác dụng cải thiện số lượng huyết sắc tố, tăng cường sản xuất hồng cầu và ngăn ngừa nguy cơ thiếu máu – một tình trạng sức khỏe phổ biến ở nhiều người. Sự bổ sung thịt vịt vào chế độ ăn uống hàng ngày có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng sức khỏe tổng thể.

Khi nói đến việc tiêu thụ thịt vịt, cần lưu ý một số điều quan trọng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai. Mặc dù phụ nữ mang thai hoàn toàn có thể thưởng thức thịt vịt, nhưng điều quan trọng là các món ăn từ thịt vịt phải được nấu chín kỹ trước khi ăn. Tuyệt đối không nên ăn thịt vịt tái hoặc sống, vì thịt chưa nấu chín hoặc nấu chưa kỹ có thể chứa vi khuẩn gây hại. Những vi khuẩn này có thể dẫn đến các biến chứng thai kỳ nghiêm trọng và gây nguy hiểm cho sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.

Tóm lại, thịt vịt là một nguồn dinh dưỡng phong phú, đem lại nhiều lợi ích đáng kể cho sức khỏe nếu được tiêu thụ một cách hợp lý và an toàn. Để đảm bảo những lợi ích sức khỏe tối đa từ thịt vịt, việc nấu chín kỹ trước khi ăn là điều không thể thiếu.