Tình trạng ùn tắc giao thông tại các cửa ngõ phía Đông và Tây thành phố Hồ Chí Minh đang trở nên ngày càng nghiêm trọng. Các trục đường huyết mạch như quốc lộ 13, cầu Bình Triệu, đại lộ Phạm Văn Đồng và nút giao An Phú thường xuyên xảy ra tình trạng kẹt xe kéo dài, ảnh hưởng lớn đến đời sống và kinh tế của người dân.

Ghi nhận của phóng viên tại các khung giờ cao điểm sáng và chiều, nhiều tuyến đường ở cửa ngõ phía Đông như xa lộ Hà Nội, quốc lộ 13, đại lộ Mai Chí Thọ, cầu Sài Gòn, cầu Rạch Chiếc và nút giao An Phú luôn rơi vào cảnh kẹt xe nghiêm trọng. Hàng ngàn phương tiện chen chúc, di chuyển khó khăn, nhiều đoạn gần như tê liệt.

Trên quốc lộ 13 và cầu Bình Triệu, áp lực giao thông gia tăng đáng kể từ khi cầu Bình Triệu 1 được sửa chữa vào cuối tháng 8. Toàn bộ ô tô bị dồn qua cầu Bình Triệu 2 và đường Phạm Văn Đồng, gây tắc nghẽn lên đến 2-3 km. Người dân địa phương phản ánh, di chuyển chỉ vài cây số vào giờ cao điểm phải mất thời gian gấp đôi, gấp ba so với trước. Dòng xe đặc kín cả sáng lẫn chiều, gây khó khăn cho việc đi lại.

Nút giao An Phú cũng thường xuyên tắc nghẽn giao thông, đặc biệt là vào giờ cao điểm. Hướng từ trung tâm lên đường cao tốc thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây thường xuyên bị đóng để giảm tải, trong khi hướng ngược về trung tâm lại vướng công trình cầu N2, thu hẹp diện tích chờ đèn. Tình trạng ô tô lấn làn xe máy khiến ùn tắc càng thêm nghiêm trọng. Người dân và tài xế kiến nghị, thành phố và các cơ quan chức năng cần sớm có giải pháp để giảm tải giao thông tại khu vực này.

Không chỉ phía Đông, cửa ngõ phía Tây thành phố Hồ Chí Minh, nhất là quốc lộ 1A, cầu Bình Điền, Nguyễn Văn Linh, cũng trở thành điểm nóng ùn tắc. Đây là tuyến huyết mạch nối thành phố với miền Tây, nhưng tình trạng kẹt xe gần như diễn ra hàng ngày. Người đi xe máy, xe cá nhân cũng lâm vào cảnh khó khăn di chuyển như vậy. Vào giờ cao điểm, dòng xe nối dài, người dân phải len lỏi giữa xe tải và container, vừa nguy hiểm vừa căng thẳng.

Trước thực trạng trên, người dân mong muốn thành phố và các cơ quan chức năng sớm nâng cấp, mở rộng cầu Bình Điền và quốc lộ 1A đoạn qua cửa ngõ phía Tây. Bên cạnh đó, tính toán lại khung giờ hoạt động của xe tải ra vào chợ Bình Điền, cũng như đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các tuyến đường song hành, vành đai để chia sẻ áp lực lưu thông.

Để giảm áp lực giao thông trong giai đoạn sửa cầu Bình Triệu, Phòng Cảnh sát giao thông Công an thành phố Hồ Chí Minh đã bố trí lực lượng điều tiết từ dạ cầu Bình Lợi, hướng xe từ đường Phạm Văn Đồng sang Nguyễn Xí thay vì qua cầu.

Giải pháp căn cơ để giải quyết tình trạng ùn tắc là đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng then chốt. Thành phố Hồ Chí Minh đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu chuẩn bị đầu tư dự án mở rộng quốc lộ 13, đoạn từ cầu Bình Triệu đến cầu Vĩnh Bình, dài gần 6 km. Tuyến sẽ được mở rộng lên 60 m với 10 làn xe, có thêm đoạn đường trên cao dài 3,2 km và hai hầm chui tại Bình Lợi, Bình Phước. Tổng đầu tư dự án hơn 20.900 tỷ đồng, dự kiến khởi công quý 3-2026 và hoàn thành vào năm 2028.

Thành phố cũng đang chuẩn bị mở rộng quốc lộ 1, đoạn từ Kinh Dương Vương đến ranh Long An, lên 60 m với 10-12 làn xe, vốn đầu tư hơn 16.285 tỷ đồng. Dự án sẽ bổ sung cầu vượt và hầm chui tại nhiều nút giao trọng điểm. Công trình dự kiến hoàn thành năm 2028, kỳ vọng giảm tải cửa ngõ phía Tây và tăng cường kết nối vùng.

Các chuyên gia giao thông cho rằng, phát triển đồng bộ nhiều loại hình giao thông là giải pháp quan trọng để giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông tại thành phố Hồ Chí Minh. Bên cạnh việc mở rộng các quốc lộ, cần đẩy mạnh phát triển hệ thống giao thông công cộng hiện đại, như metro và BRT.

Ở Việt Nam, vấn đề tai nạn giao thông liên quan đến xe máy và ô tô vẫn đang là một thách thức lớn. Dữ liệu từ Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho thấy hơn 60% các vụ tai nạn đường bộ tại Việt Nam có liên quan đến xe máy, và một phần đáng kể trong số đó xảy ra do xung đột với ô tô trên cùng làn đường. Nguyên nhân chính dẫn đến các vụ tai nạn này là sự khác biệt về tốc độ, kích thước và đặc điểm vận hành giữa ô tô và xe máy.

Tách riêng làn đường cho ô tô và xe máy là một giải pháp quan trọng nhằm giảm thiểu nguy cơ va chạm và tạo điều kiện cho các phương tiện di chuyển an toàn hơn. Xe máy thường di chuyển với tốc độ thấp hơn và dễ bị khuất tầm nhìn khi đi chung làn với ô tô, đặc biệt là xe tải hoặc xe buýt. Điều này làm tăng nguy cơ tai nạn, đặc biệt là trong các tình huống mà xe máy và ô tô cùng di chuyển trên cùng một làn đường.

Tại các đô thị lớn như Hà Nội, tình trạng ùn tắc giao thông là vấn đề thường xuyên xảy ra. Tách riêng làn đường giúp phân luồng hợp lý, cho phép ô tô và xe máy di chuyển ở tốc độ phù hợp với đặc tính của từng loại phương tiện. Điều này không chỉ giảm ùn tắc mà còn tối ưu hóa việc sử dụng hạ tầng giao thông. Việc phân làn đường cũng giúp giảm thiểu các tình huống nguy hiểm và tạo điều kiện cho người tham gia giao thông di chuyển an toàn hơn.

Hiện nay, một số tuyến quốc lộ chỉ có hai làn xe (mỗi bên), khi tránh vượt thì ô tô cũng phải chạy vào làn xe máy, mật độ lưu thông dày nên xe máy cũng thường xuyên lấn qua làn ô tô. Có những tuyến có ba làn xe nhưng làn hỗn hợp thì dành cho cả ô tô (cả xe tải) và xe máy. Trong khi xe máy thì rất nhiều, ý thức của người lái xe không phải lúc nào cũng tốt, mặt đường lắm nơi còn xấu và hỏng nên luôn tiềm ẩn nhiều tai nạn, nhất là người đi xe máy.

Ngành giao thông vận tải cần khẩn trương có phương án tách riêng làn ô tô và xe máy trên các quốc lộ, tỉnh lộ hoặc các tuyến có mật độ giao thông cao. Nếu chưa thể tách được ngay thì có những biện pháp xử lý phù hợp để hạn chế trộn làn như hiện nay. Để kéo giảm tai nạn phải kết hợp đồng bộ giữa việc nâng cao ý thức người tham gia giao thông và việc cải tạo, nâng cấp hệ thống hạ tầng giao thông.

Mặt đường rộng là điều kiện cần nhưng phải được tổ chức giao thông hợp lý mới là điều kiện đủ để góp phần kéo giảm tai nạn. Có bốn giải pháp đồng bộ để giải quyết vấn đề này. Thứ nhất, ở những khu vực có thể mở rộng được (nhất là trên một số tuyến quốc lộ) thì sớm tiến hành nâng cấp, mở rộng để bảo đảm có một làn xe máy đủ rộng và không lẫn với làn ô tô. Ở các giao lộ cần nghiên cứu phương án hầm chui hoặc cầu vượt để hạn chế các phương tiện giao cắt.

Thứ hai, thực hiện phân làn, phân tuyến hợp lý trong điều kiện đường có sẵn, dựa trên lưu lượng, mật độ các loại phương tiện lưu thông ở từng tuyến và từng thời điểm. Chú ý việc hạn chế một số phương tiện lưu thông vào những khung giờ nhất định, hạn chế tốc độ một cách hợp lý.

Thứ ba, thường xuyên thực hiện việc sửa chữa những đường hư hỏng, xuống cấp. Chú ý các sự cố kỹ thuật như đường bong tróc, bị ổ gà, đọng nước, biển báo bị che khuất hoặc bị mờ.

Thứ tư, lực lượng cảnh sát giao thông thực hiện việc tuần tra, kiểm soát thường xuyên và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về làn đường, vi phạm về tốc độ.

Hà Nội đang triển khai phương án phân làn bằng dải phân cách cứng trên tuyến đường Võ Chí Công (vành đai 2) và Phạm Văn Đồng (vành đai 3) để hạn chế tai nạn giao thông và ùn tắc. Đây là một trong những nỗ lực nhằm nâng cao an toàn giao thông và giảm thiểu các vụ tai nạn đáng tiếc.