Trong thời gian gần đây, việc lan truyền thông tin thiếu kiểm chứng trên mạng xã hội đã trở thành một vấn đề đáng quan ngại. Những thông tin này không chỉ gây hoang mang dư luận mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của các cơ quan nhà nước cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức và cá nhân.

Mới đây, trên mạng xã hội đã xuất hiện thông tin cho rằng thủy điện Bản Vẽ, xã Yên Na, tỉnh Nghệ An bị vỡ. Thông tin này đã lan truyền nhanh chóng và gây ra sự hoảng loạn trong hàng trăm hộ dân sinh sống ở các xã hạ du của nhà máy thủy điện. Nhiều người đã bỏ chạy lên núi để phòng tránh lũ dâng. Tuy nhiên, thông tin này nhanh chóng bị xác minh là sai sự thật và cơ quan chức năng đã xử lý nghiêm trường hợp đăng thông tin sai sự thật này.

Không chỉ trường hợp trên, một thông tin khác về việc một người phụ nữ tên N đăng tải trên mạng xã hội về việc con trai bị giữ tại một đồn biên phòng phía Campuchia cũng đã bị xác minh là không đúng sự thật. Lãnh đạo thuộc Bộ đội Biên phòng tỉnh Tây Ninh đã khẳng định không có trường hợp nào như thông tin mà facebook đã đăng tải.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng luật Kết Nối, nhận xét rằng việc thông tin thất thiệt về việc vỡ đập thủy điện Bản Vẽ đã gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác điều hành và ứng phó của chính quyền địa phương. Ông cũng cho rằng việc tạo ra và phát tán thông tin không có thật, như trường hợp “uống nước sâm rồi tỉnh dậy ở Campuchia”, là một hành vi tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật.

Theo khoản 1, Điều 8, Luật An ninh mạng 2018, hành vi đưa thông tin sai sự thật lên mạng gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan nhà nước, người thi hành công vụ hoặc xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân là hành vi bị nghiêm cấm.

Tại Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 37 Điều 1, Nghị định 14/2022/NĐ-CP quy định, cá nhân lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống có thể bị phạt tiền từ 10.000.000-20.000.000 đồng.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng khuyến cáo rằng mạng xã hội là không gian mở nhưng không phải là vùng an toàn pháp lý. Việc đăng tải, chia sẻ thông tin trên mạng là một phần của quyền tự do ngôn luận. Tuy nhiên, bất kỳ quyền nào cũng đi kèm trách nhiệm. Khi hoạt động trên không gian mạng, mỗi người cần ý thức rõ rằng mình phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung đăng tải.

Người dùng mạng xã hội cần tỉnh táo trước mỗi lượt chia sẻ và chỉ nên tiếp nhận thông tin từ các nguồn báo chí chính thống, cổng thông tin của cơ quan nhà nước, hoặc các tổ chức uy tín được pháp luật công nhận. Người dân có thể kiểm chứng thông tin từ các nguồn chính thống như: Cổng thông tin điện tử Chính phủ, báo chí chính thống, thông báo từ UBND các cấp và cơ quan chuyên môn.

Trong thời đại số, mạng xã hội không chỉ là nơi kết nối mà còn là “cuốn nhật ký mở” của hàng triệu người. Chỉ cần vài thao tác, bất kỳ ai cũng có thể chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc, thông tin,… đến hàng ngàn người khác. Tuy nhiên, chính sự tiện lợi ấy cũng tiềm ẩn những rủi ro pháp lý nếu người dùng thiếu hiểu biết hoặc vô tình lan truyền thông tin sai sự thật.

Việc nhà thiết kế Nguyễn Công Trí bị bắt vì liên quan đến ma túy đã gây ra một cú sốc mạnh mẽ trong dư luận. Người từng được xem là biểu tượng của làng thời trang Việt Nam, ‘anh cả’ của giới thiết kế trong nước, nay phải đối mặt với không chỉ bản án pháp luật mà còn là bản án nghiêm khắc từ công chúng – những người từng đặt trọn niềm tin và kỳ vọng vào anh.

Trước khi bị bắt, Nguyễn Công Trí là cái tên đình đám, là nhà thiết kế của nhiều ngôi sao quốc tế. Tuy nhiên, cú ngã lần này đã khiến nhiều người thất vọng, tiếc nuối và cả tranh cãi. Không ít ý kiến bênh vực, bảo vệ nhà thiết kế như một cách níu giữ niềm tin vào thần tượng. Song bên cạnh sự tiếc nuối cho một tài năng lớn, điều cần đặt ra là một câu hỏi nghiêm túc: Vì sao một người nổi tiếng, thành công, giàu ảnh hưởng lại không thể giữ mình?

PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, cho rằng vấp ngã của Nguyễn Công Trí là lời cảnh tỉnh sâu sắc cho cộng đồng nghệ sĩ, đặc biệt là thế hệ trẻ. Ông Sơn nói: ‘Người thất vọng, người tiếc nuối, thậm chí có người vẫn cố bênh vực Công Trí như một cách níu giữ niềm tin vào thần tượng. Công Trí không chỉ là một nhà thiết kế, anh từng được xem là ‘anh cả’ của làng thời trang, là một trong những người mở đường, đặt nền móng cho thời trang Việt Nam có vị thế trên bản đồ thế giới. Chính vì vậy, cú trượt ngã này không chỉ là cú sốc, mà còn khiến công chúng rơi vào trạng thái khủng hoảng niềm tin’.

Theo ông Sơn, công chúng có quyền đòi hỏi sự minh bạch, và có quyền đặt lại ‘thước đo đạo đức’ đối với những người từng được tung hô. ‘Trong một xã hội công bằng, danh tiếng không thể là lá chắn. Trong lĩnh vực nghệ thuật – nơi cảm xúc và hình ảnh chiếm vai trò trung tâm, đạo đức và nhân cách của nghệ sĩ càng phải được giữ gìn như một phần của tác phẩm mà họ tạo ra. Sự thất vọng không chỉ là cảm xúc, mà còn là một lời nhắc nhở nghiêm khắc: không ai có thể đứng ngoài những chuẩn mực tối thiểu của pháp luật và đạo lý, dù họ có tài năng lớn đến đâu’.

Ông Sơn cũng nhấn mạnh rằng với người bình thường thì phạm tội đã là sai trái, nhưng với nghệ sĩ – người từng được cả xã hội tin yêu, kỳ vọng, người từng được nâng niu như biểu tượng văn hóa thì cú ngã ấy càng sâu hơn, đau hơn. Không có án tù nào dài bằng sự lãng quên. Không có sự trừng phạt nào khắc nghiệt hơn ánh mắt nghi ngờ đến từ chính những khán giả từng đặt niềm tin vào người nghệ sĩ.

Một lần vướng vòng lao lý, sự nghiệp có thể không bao giờ trở lại như trước, dù tài năng vẫn còn, thành tựu quá khứ vẫn lấp lánh. Trong lĩnh vực nghệ thuật, lòng tin của công chúng chính là nguồn sống. Mất đi điều đó, mọi ánh đèn sân khấu đều tắt. Và đó, chính là bản án cay đắng nhất, ông Sơn nhấn mạnh.

Cuối cùng, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cũng nhắn gửi đến các nghệ sĩ trẻ rằng: ‘Nghệ thuật là ánh sáng, nhưng ánh sáng ấy không miễn dịch với bóng tối. Chỉ có bản lĩnh, đạo đức và sự tỉnh táo mới giúp mỗi người giữ vững mình giữa những cạm bẫy ngọt ngào mà nguy hiểm. Ma túy không chỉ là chất cấm mà còn là ‘kẻ cướp’ tương lai khôn lường, là con dao hai lưỡi giết chết sự nghiệp, hủy hoại niềm tin và để lại những vết sẹo không thể xóa nhòa trong tâm hồn nghệ sĩ và trái tim người hâm mộ’.

Bởi vậy, sau mỗi cú ngã của bất kỳ nghệ sĩ, người nổi tiếng nào, những người còn lại sẽ thức tỉnh, cẩn trọng hơn, biết tự đặt ra giới hạn cho chính mình. Giữ gìn bản thân cũng chính là giữ gìn niềm tin của công chúng, giữ gìn ánh sáng cho con đường nghệ thuật mà mỗi người đã chọn.

Vụ án diễn viên Yang Sora tự tử sau khi bị cưỡng hiếp trên phim trường đã gây ra một làn sóng sốc và phẫn nộ trong dư luận Hàn Quốc. Chương trình điều tra nổi tiếng “Smoking Gun” của KBS2 đã tiết lộ những thông tin gây sốc về vụ việc này.

Yang Sora, một diễn viên đầy triển vọng, đã chạy vào đồn cảnh sát vào năm 2004 để trình báo rằng cô và mẹ bị hành hung bởi chị gái ruột Yang So Jung. Tuy nhiên, người mẹ của Sora đã đưa ra một phiên bản hoàn toàn khác về sự việc. Theo lời kể của người mẹ, Yang Sora từng là một cô gái hiền lành, chăm học và tốt bụng. Tuy nhiên, vào thời điểm xảy ra vụ tấn công, tính cách của Sora đã thay đổi hoàn toàn.

Người mẹ cho biết rằng Sora đã bị cưỡng hiếp hàng chục lần trên phim trường bởi trợ lý đạo diễn. Kẻ này đã ép rượu và cưỡng hiếp Sora tổng cộng 6 lần trong 2 tháng. Không chỉ vậy, Sora còn bị ba trợ lý đạo diễn khác nhau lần lượt quấy rối hoặc tấn công tình dục. Những trải nghiệm đau đớn này đã khiến Sora trở nên trầm cảm và tuyệt vọng.

Sau khi biết chuyện, người mẹ đã thuyết phục con gái nộp đơn tố cáo. Yang Sora đã đệ đơn kiện tổng cộng 12 người, bao gồm cả trợ lý đạo diễn và những người có liên quan đến vụ việc. Tuy nhiên, sau hai năm, Sora đã rút lại toàn bộ đơn tố cáo vì không thể chịu đựng được quá trình thẩm vấn.

Ba năm sau, Yang Sora đã tự tử bằng cách nhảy từ tầng 18 xuống. Sáu ngày sau cái chết của Sora, em gái So Jung cũng qua đời. Người mẹ cho biết rằng gia đình đang cố gắng làm rõ sự thật cho các con. Bà không chỉ căm thù những kẻ trực tiếp xâm hại con gái mà còn đinh ninh chính cảnh sát đã giết chết con mình.

Người mẹ cho rằng sự tắc trách và thờ ơ của cảnh sát đã khiến tình hình trầm trọng đến mức không thể cứu vãn. Bà yêu cầu cơ quan có thẩm quyền vào cuộc điều tra rõ ràng và trả lại công lý cho người đã khuất.

Tập mới nhất của “Smoking Gun” đã khiến dư luận Hàn Quốc sục sôi. Họ bất bình và xót xa cho Sora cũng như người thân cô, đồng thời yêu cầu cơ quan có thẩm quyền vào cuộc điều tra rõ ràng, trả lại công lý cho người đã khuất. Vụ án này đã đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về việc bảo vệ quyền lợi của phụ nữ trong ngành công nghiệp giải trí Hàn Quốc và về trách nhiệm của cơ quan chức năng trong việc xử lý những vụ việc tương tự.

Xem thêm: Smoking Gun KBS2