Ở Quảng Ninh, nhiều người phụ nữ đã và đang mạnh dạn khởi nghiệp bằng tình yêu bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương bền vững. Họ không chỉ tạo ra các sản phẩm du lịch hấp dẫn mà còn giúp gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Tại xã biên giới Hải Sơn, chị Sần Móc Lộc, người dân tộc Sán Chỉ, đã chọn hướng đi mới là làm du lịch từ hoa sim. Với chỉ 10.000 đồng, du khách có thể vào vườn tham quan, chụp ảnh và trải nghiệm không gian văn hóa vùng cao. Mô hình du lịch của chị Lộc đã truyền cảm hứng cho bà con xung quanh, cùng trồng các loại cây, tạo thành khu sinh thái liên hoàn để phát triển tour du lịch trải nghiệm. Điều này không chỉ giúp tăng thu nhập cho gia đình chị Lộc mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của du lịch địa phương.

Chị Trương Thị Thanh Hương, phường Yên Tử, đã mạnh dạn đầu tư mô hình du lịch cộng đồng, giới thiệu văn hóa người Dao Thanh Y đến với du khách. Chị Hương đã xây dựng nhà hàng Dao Thanh Y Yên Tử, nơi du khách được thưởng thức ẩm thực truyền thống, trải nghiệm tắm thuốc, thêu thổ cẩm, làm bánh, giao lưu hát múa và tìm hiểu các nghi lễ văn hóa người Dao. Qua đó, chị Hương không chỉ giúp du khách hiểu hơn về văn hóa người Dao mà còn tạo ra cơ hội kinh doanh cho người dân địa phương.

Tại vùng đất Tiên Yên, chị Lê Thị Bích Hạnh, Chủ tịch CLB Đầu tư và khởi nghiệp Tiên Yên, đã thành lập HTX Chế biến, tiêu thụ nông sản Tiên Yên, vừa thu mua trà cho bà con, vừa chế biến, giới thiệu sản phẩm qua hội chợ OCOP và các nền tảng số. Chị Hạnh cũng xây dựng homestay Pạc Sủi, nhanh chóng trở thành điểm đến hấp dẫn. Du khách đến đây không chỉ để nghỉ dưỡng, mà còn được hòa mình vào không gian xanh, tắm thác, uống trà, thưởng thức gà Tiên Yên, bánh gật gù, trò chuyện cùng người bản địa và trải nghiệm văn hóa dân tộc Dao.

Những người phụ nữ như chị Lộc, chị Hương, chị Hạnh đang góp phần mở ra hướng phát triển kinh tế mới, không chỉ làm du lịch, làm kinh tế, mà còn là những người gìn giữ, lan tỏa văn hóa dân tộc một cách thiết thực và bền vững. Họ đã chứng minh rằng, với sự sáng tạo và quyết tâm, người phụ nữ hoàn toàn có thể tạo ra những giá trị kinh tế và văn hóa đáng quý.

Qua các mô hình khởi nghiệp của chị Lộc, chị Hương, chị Hạnh, chúng ta thấy được sự đóng góp tích cực của phụ nữ trong việc phát triển kinh tế – xã hội địa phương. Họ không chỉ tạo ra thu nhập cho gia đình mình mà còn giúp thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng. Đồng thời, họ cũng đã góp phần gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, giúp thế hệ trẻ tiếp tục kế thừa và phát huy những giá trị quý báu này.

Tìm hiểu thêm về các mô hình khởi nghiệp của phụ nữ tại Quảng Ninh và cách họ góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương.

Người Mông ở xã Mường Kim, tỉnh Lai Châu, đã và đang tích cực thay đổi tư duy sản xuất, tiếp cận những tiến bộ khoa học kỹ thuật để phát triển kinh tế bền vững. Với niềm tin vào Đảng và chính quyền địa phương, người Mông tại đây đoàn kết, đồng lòng xây dựng nếp sống văn hóa mới.

Họ đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển chăn nuôi hàng hóa và đẩy mạnh du lịch cộng đồng. Việc thành lập xã Mường Kim trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và dân số của 4 xã đã tạo ra không gian phát triển mới cho người dân. Cán bộ gần dân, sát dân đã giải quyết kịp thời các vướng mắc và khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh để thúc đẩy kinh tế địa phương.

Xã Mường Kim có 16 bản, với 540 hộ và 3.561 nhân khẩu người Mông, tập trung ở các bản như Huổi Pắc, Pá Khoang, Hô Ta, Tu San. Địa phương đã tuyên truyền, vận động nhân dân thay đổi tập quán canh tác lạc hậu, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Một số giống cây trồng có năng suất và giá trị kinh tế cao như chè, chanh leo, đào chín sớm, lê, mắc-ca, quế đã được đưa vào gieo trồng.

Bên cạnh đó, người Mông ở xã Mường Kim đã đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm thông qua đầu tư homestay, giữ gìn nghề truyền thống và xây dựng, duy trì chợ phiên Nậm Pắt. Chợ phiên này đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách, mang lại thu nhập cho người dân.

Diện mạo các bản người Mông ở Mường Kim đã thay đổi đáng kể với giao thông đến trung tâm xã được nâng cấp, mở rộng và các bản có nhà văn hóa, trường học được đầu tư kiên cố. Ông Lò Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Kim, cho biết cấp ủy, chính quyền xã đã bàn bạc và phân vùng phát triển theo từng thành phần dân tộc.

Đối với đồng bào Mông, xã vận động bà con phát triển cây chè, cây ăn quả ôn đới và tập trung quảng bá, thu hút đầu tư, huy động nguồn lực phát triển hệ thống homestay, điểm du lịch và du lịch cộng đồng theo hướng bền vững để tạo ra những giá trị mới và cơ hội phát triển cho người dân địa phương.

Trong nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của người M’Nông, một mô hình mới đã được triển khai tại xã biên giới Tuy Đức, Lâm Đồng, với mục tiêu đánh thức niềm tự hào và biến di sản thành tài sản hướng tới phát triển bền vững. Người M’Nông sở hữu một kho tàng văn hóa phong phú, với những phong tục tập quán được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Tuy nhiên, vùng đồng bào dân tộc M’Nông đang đứng trước nhiều tác động của đời sống kinh tế – xã hội, làm thay đổi căn bản đời sống vật chất và nguy cơ mai một các giá trị văn hóa truyền thống.

TS. Bùi Thị Hoa, Phó Phân viện trưởng phụ trách Phân viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Nam, đã chỉ ra rằng sự thay đổi phương thức sản xuất, chuyển đổi cây trồng, quá trình hội nhập văn hóa đương đại đã tác động sâu sắc đến đời sống văn hóa của người M’Nông. Để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, cần kiểm kê và số hóa để lưu giữ; và thực hiện truyền dạy, kết nối thế hệ, qua đó giúp mạch nguồn truyền thống được duy trì, phát triển một cách bền vững hơn.

Mô hình bảo tồn và phát huy văn hóa M’Nông đã được ra mắt vào ngày 28/6 vừa qua. Dự án nằm trong khuôn khổ dự án 06 ‘Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch’ thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2024 trên địa bàn huyện biên giới Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông (cũ), nay là xã Tuy Đức, tỉnh Lâm Đồng.

Dự án đã tổ chức truyền dạy cồng chiêng, múa, ẩm thực truyền thống, dệt thổ cẩm, đan lát và quy trình làm rượu cần tại cộng đồng bon Bu N’Drung. Các buổi tập huấn chuyên sâu với sự tham gia của các chuyên gia về di sản văn hóa các dân tộc, kỹ năng thực hiện bảo tồn và phát triển văn hóa trên địa bàn, ‘đánh thức’ khả năng trình diễn nghệ thuật dân gian, phát triển du lịch bằng cách ‘biến di sản thành tài sản’, tạo sinh kế cho cộng đồng một cách bền vững.

Mô hình đã được bàn giao cho chính quyền xã Tuy Đức mới để tiếp tục vận hành và phát huy, có chương trình kết nối các doanh nghiệp, cơ sở giáo dục địa phương; tạo liên kết gắn với các điểm du lịch – tài nguyên tự nhiên và nhân văn trên địa bàn. Đồng thời, kết nối với các tour-tuyến giới thiệu Nhà văn hóa cộng đồng, không gian trưng bày ‘Hội tụ sắc màu văn hóa truyền thống M’Nông’ và không gian nghệ thuật biểu diễn cồng chiêng, dân ca, dân vũ; cùng trải nghiệm ẩm thực ‘hương vị rừng, hương vị suối’… để trở thành điểm đến hấp dẫn.

Với mong muốn biến di sản thành tài sản, mô hình này không chỉ gắn kết du lịch với phát triển kinh tế, tạo thêm nguồn thu cho địa phương, mà còn nâng cao ý thức của người dân về vốn giá trị truyền thống, bảo tồn các giá trị văn hóa M’Nông, và tăng cường sự kết nối cộng đồng.

Cần Thơ, một thành phố sôi động ở vùng Tây Đồng bằng sông Cửu Long, là nơi có đông đồng bào Khmer sinh sống. Tại đây, các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ đang nổi lên như một điểm sáng trong phong trào bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer. Không chỉ dừng lại ở việc giữ gìn bản sắc văn hóa, những câu lạc bộ này còn mở ra hướng đi tiềm năng cho sự phát triển du lịch bền vững tại địa phương.

Khám phá các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ và nghề quết cốm dẹp tại xã Thuận Hòa, du khách sẽ được trải nghiệm sự phong phú và sôi nổi của văn hóa Khmer. Với âm thanh đặc trưng của dàn nhạc ngũ âm, trống Chhay-dăm, cùng với giai điệu dân gian Khmer uyển chuyển và tiếng quết cốm dẹp, tất cả tạo nên một bức tranh sinh động và hấp dẫn. Nhiều thành viên tham gia vào các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ bày tỏ rằng, thông qua các hoạt động này, họ đã hiểu và yêu văn hóa dân tộc mình hơn, tự tin biểu diễn và kết nối với bạn bè gần xa.

Ông Lý Sim, chủ nhiệm một câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ tại địa phương, chia sẻ rằng mục tiêu của họ không chỉ là tổ chức biểu diễn phục vụ các lễ hội và du khách từ xa, mà còn mong muốn truyền nghề cho thế hệ trẻ, gìn giữ “hồn cốt” văn hóa của dân tộc. Điều này càng trở nên quan trọng khi nhiều loại hình văn hóa truyền thống đang đối mặt với nguy cơ mai một.

Trước tình hình đó, Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” đã được triển khai. Dự án đã hỗ trợ thành lập nhiều câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ, tổ chức trình diễn trang phục truyền thống và nghề quết cốm dẹp của đồng bào Khmer tại xã Thuận Hòa. Gần 30 thành viên đã tham gia vào các hoạt động này, không chỉ bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống mà còn góp phần vào việc phát triển du lịch cộng đồng.

Ông Lưu Thanh Hùng, Trưởng Đoàn Nghệ thuật Khmer, cho biết rằng Đoàn đã hỗ trợ và truyền dạy nghệ thuật cho các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ tại các xã, phường. Các câu lạc bộ này không chỉ góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa Khmer mà còn là điểm nhấn thu hút du khách trong hành trình khám phá văn hóa Khmer Nam Bộ. Qua đó, dự án cũng mong muốn tạo ra một mô hình phát triển du lịch bền vững, vừa bảo vệ văn hóa truyền thống, vừa cải thiện đời sống cho người dân địa phương.

Nhìn chung, các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ tại Cần Thơ không chỉ là nơi bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc mở ra hướng đi mới cho du lịch địa phương. Qua sự hỗ trợ của dự án và sự tham gia tích cực của cộng đồng, hy vọng rằng những giá trị văn hóa tốt đẹp sẽ được giữ gìn và phát huy, đồng thời góp phần vào sự phát triển bền vững của du lịch tại Cần Thơ.

Thôn Lòng Hồ, xã Đoài Phương, Hà Nội, một làng quê yên bình bên lòng hồ Đồng Mô, đã bắt đầu nhộn nhịp hơn từ khi người dân địa phương chuyển sang làm du lịch. Sự thay đổi này đã mang lại không khí mới mẻ cho khu vực vốn dĩ hiền hòa và thân thiện này.

Ông Vương Văn Thanh, một cư dân của thôn, chia sẻ về sự thay đổi: ‘Ngày trước, nơi này rất hoang sơ và rậm rạp. Sau khi chuyển sang làm du lịch, tôi thấy rất nhộn nhịp và quan trọng là được thiên nhiên ưu ái với màu xanh và sạch sẽ’. Chị Vương Minh Thúy, con gái của ông Thanh, cũng bày tỏ: ‘Nơi đây có núi, có hồ, có bản sắc văn hóa bản địa nhưng vẫn còn rất hoang sơ. Mình và gia đình muốn giữ lấy sự trong trẻo ấy, vừa tạo sinh kế cho người dân địa phương, vừa đem đến trải nghiệm nghỉ dưỡng nhẹ nhàng, chạm vào thiên nhiên cho du khách thành thị’.

Mỗi ngày, thôn Lòng Hồ như được đánh thức bởi những âm thanh quen thuộc, như bản nhạc mở màn cho một ngày mới. 6 giờ sáng, ông Thanh mở cửa khu nghỉ dưỡng của gia đình để chuẩn bị đón khách. Ông ghé xuống bến thuyền của gia đình, nơi những người dân trong thôn trở về sau buổi đánh bắt sớm. Đây không chỉ là dịp để thu mua những mẻ cá, tôm tươi rói làm nguyên liệu chế biến món ăn phục vụ du khách, mà còn là khoảng thời gian những người hàng xóm thân thuộc, chia sẻ đôi ba câu chuyện thường nhật.

Những người dân gắn bó lâu năm với Lòng Hồ như ông Tường và ông Quân đã gắn bó cả cuộc đời với nghề chài lưới trên hồ Đồng Mô. ‘Tôi làm nghề này từ năm 1995, đến nay đã gần 30 năm. Cá tôm bắt được tùy hôm, được nhiều thì mang bán buôn, được ít thì bán lẻ trong chợ làng. Giá cả cũng theo từng ngày, theo thời tiết’, ông Tường kể.

Trong khi ông Thanh lựa chọn cá tôm dưới bến, ở trong bếp, bà Lan – vợ của ông đã bắt đầu chuẩn bị những nguyên liệu đầu tiên cho món xôi dẻo thơm phục vụ bữa trưa cho khách. Nhớ về những ngày bắt đầu làm du lịch ở chính quê nhà mình, ông Thanh hồi tưởng: ‘Trước ở đây rất hoang sơ, gia đình tôi đã chăn nuôi trang trại ở đây, sau làm du lịch cộng đồng thì chúng tôi cũng mạnh dạn đầu tư. Du lịch tại đây mang lại tiếng cười cho rất nhiều khách thăm quan. Gia đình nhà tôi và mọi người ở đây rất phấn khởi vì mang được niềm vui đến cho mọi người’.

Sau ba năm chuyển mình sang làm du lịch cộng đồng, thôn Lòng Hồ đang khoác lên mình một diện mạo mới. Nhịp sống nơi đây trở nên rộn ràng, tươi mới và đầy sức sống. Tất cả tạo nên một bức tranh lao động nhịp nhàng, rộn ràng nhưng vẫn giữ được nét bình yên mộc mạc của vùng đất ven hồ vốn dĩ hiền hòa, thân thiện.

Chị Diêm Thị Yến đến từ Bắc Ninh không ngừng cảm thán trước vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên khi có dịp ghé thăm hồ Đồng Mô: ‘Khu du lịch này có không gian rất tuyệt vời, vị trí địa lý, đồ ăn và người dân đều rất ổn. Tôi từng đi nhiều nơi rồi nhưng khu nghỉ dưỡng này cho tôi cảm giác như một gia đình’.

Ẩm thực Lòng Hồ cũng là một điểm cộng lớn với nhiều du khách. Những mẻ cá, tôm tươi rói được đánh bắt từ lòng hồ từ sáng sớm, qua bàn tay khéo léo của các đầu bếp đã trở thành những món ăn dân dã nhưng đầy hấp dẫn.

Không chỉ là nơi để thưởng thức những món ăn dân dã đậm chất đồng quê, Lòng Hồ còn là điểm đến lý tưởng cho du khách ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ bên gia đình.

Kết thúc một ngày hối hả đón khách với nhiều niềm vui, ông Thanh lại dành thời gian bên con gái để chăm sóc từng gốc hoa, luống cỏ. Khoảnh khắc bình yên ấy không chỉ là lúc để hai cha con chuyện trò, mà còn là một cách vun đắp thêm niềm tin và động lực cho thế hệ kế tiếp tiếp tục hành trình làm du lịch bền vững trên chính mảnh đất quê hương.

Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM) đang tiến hành tái định vị ngành du lịch theo hướng đa trung tâm, đa sản phẩm, với chiến lược mới tập trung vào việc công bố 500 điểm đến tiềm năng và cải cách mạnh mẽ để nâng tầm thương hiệu đô thị sau sáp nhập. Sự phát triển này diễn ra trong bối cảnh thành phố đang bước vào giai đoạn mới, với việc sáp nhập các đơn vị hành chính, mở rộng không gian đô thị và tăng cường liên kết vùng. Ngành du lịch được xác định là một trong những lĩnh vực đột phá, đóng vai trò dẫn dắt các ngành dịch vụ khác, góp phần thúc đẩy kinh tế xanh, phát triển bền vững và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Thảo – Trưởng phòng Quy hoạch phát triển tài nguyên du lịch Sở Du lịch TPHCM, dự kiến cuối tháng 7, đơn vị sẽ công bố danh mục khoảng 500 tài nguyên và điểm đến tiềm năng phát triển thành sản phẩm du lịch trong giai đoạn 1. Danh mục này sẽ giúp người dân, du khách và đặc biệt là các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận, khai thác và đầu tư phát triển sản phẩm phù hợp với đặc trưng từng địa bàn.

TPHCM đang thực hiện điều chỉnh chiến lược phát triển du lịch đến năm 2030, tầm nhìn 2045, với sự tham gia của các chuyên gia, đơn vị tư vấn và nhà nghiên cứu. Mục tiêu là định vị lại thương hiệu du lịch TPHCM, xác định lại giá trị cốt lõi, đồng thời, tái cấu trúc hệ thống sản phẩm du lịch theo đặc trưng và tài nguyên đa dạng của thành phố.

Theo định hướng mới, thành phố sẽ tập trung vào các nhóm sản phẩm du lịch chính như du lịch lễ hội sự kiện; du lịch đường thủy; du lịch văn hóa đặc trưng; du lịch đêm; sản phẩm liên quan du lịch nông nghiệp, sinh thái, cộng đồng. Bên cạnh đó, Sở Du lịch TPHCM sẽ trình cơ chế chính sách khuyến khích phát triển du lịch trên địa bàn thành phố như đầu tư du lịch, đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ vay vốn lãi suất thấp, đầu tư lễ hội sự kiện lớn…

Bà Bùi Thị Ngọc Hiếu – Phó Giám đốc Sở Du lịch TPHCM – nhận định, với vai trò là trung tâm kinh tế – văn hóa – giao thương hàng đầu cả nước, TPHCM không chỉ phát triển du lịch như một ngành kinh tế dịch vụ đơn thuần, mà còn xem đó là công cụ quan trọng để định vị thương hiệu thành phố, quảng bá bản sắc và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Trong khi đó, tỉnh Quảng Trị cũng đang trong quá trình xây dựng thương hiệu chung cho du lịch, sau khi hợp nhất hai tỉnh Quảng Trị và Quảng Bình thành một địa phương mới. Việc này đòi hỏi phải tôn trọng và giữ gìn những nét riêng của từng vùng, đồng thời xây dựng một thương hiệu chung đồng bộ cho toàn tỉnh.

Mỗi vùng đều có lợi thế riêng, và việc phát triển du lịch cần dựa trên những lợi thế đó. Quảng Bình nổi danh với các hang động kỳ vĩ, danh thắng thiên nhiên như Phong Nha – Kẻ Bàng. Quảng Trị nổi tiếng bằng biển Cửa Tùng, Cửa Việt, đảo Cồn Cỏ, các di tích lịch sử và bản sắc văn hóa của đồng bào Bru – Vân Kiều.

Thời gian gần đây, Quảng Trị đã có những bước đi đáng ghi nhận trong phát triển sản phẩm du lịch mới, như du lịch đón bình minh Cồn Cỏ, hay chương trình phototour “Kể chuyện bằng ánh sáng và cảm xúc”… Những nỗ lực này cho thấy tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, cộng đồng và văn hóa của tỉnh.

Tóm lại, cả TPHCM và Quảng Trị đang nỗ lực tái định vị và phát triển du lịch theo hướng đa trung tâm, đa sản phẩm, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và định vị thương hiệu du lịch của mình. Bằng cách tập trung vào các sản phẩm du lịch đặc trưng và phát huy lợi thế của từng vùng, hai địa phương này hy vọng sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn hơn cho du khách trong nước và quốc tế.

Tìm hiểu thêm về du lịch Việt Nam