Bộ phim tài liệu ‘Xẩm đỏ’, một tác phẩm ghi lại hình ảnh và âm thanh quý báu của nghệ nhân Hà Thị Cầu, người hát xẩm cuối cùng của thế kỷ 20, đang trong quá trình hoàn tất thủ tục sang nhượng bản quyền cho tỉnh Ninh Bình. Đạo diễn Lương Đình Dũng, người đứng sau bộ phim này, cho biết ông đang nỗ lực hoàn thiện các thủ tục cần thiết để chuyển giao bản quyền của bộ phim tài liệu đặc biệt này.

Được thực hiện từ năm 2008 đến 2010, bộ phim ‘Xẩm đỏ’ là kết quả của hơn 1.200 phút quay footage, sau đó được chỉnh sửa và biên tập lại với thời lượng 68 phút, nhằm giúp khán giả có cơ hội thưởng thức nhiều bài hát hơn của nghệ nhân Hà Thị Cầu. Điểm đặc biệt của bộ phim là không sử dụng lời bình, thay vào đó để nghệ nhân tự do thể hiện, tạo cảm giác gần gũi và tự nhiên như đang trò chuyện trực tiếp với khán giả.

Đạo diễn Lương Đình Dũng chia sẻ, mục tiêu chính của ông khi thực hiện bộ phim ‘Xẩm đỏ’ là lưu giữ và bảo tồn di sản văn hóa truyền thống của nghệ nhân Hà Thị Cầu, không chỉ dành cho tỉnh Ninh Bình mà còn cho cả nền nghệ thuật xẩm của Việt Nam. Thông qua bộ phim, ông muốn mang lại hình ảnh sinh động về nghệ nhân Hà Thị Cầu, cùng với vẻ đẹp mộc mạc của miền quê Việt Nam, với những hình ảnh về chợ quê, hoa gạo, bến đò…, tất cả hòa quyện trong tiếng sênh và nhịp phách.

Ngoài ‘Xẩm đỏ’, đạo diễn Lương Đình Dũng đã từng thực hiện nhiều bộ phim nổi tiếng khác về nghệ thuật chèo, bao gồm ‘Hề cu Sứt’, ‘Thầy bói đi chợ’, ‘Lý trưởng mẹ Đốp’, ‘Phù thủy sợ ma’, ‘Thị Màu lên chùa’. Ông nhấn mạnh rằng, gốc rễ và nguồn cảm hứng cho hành trình nghệ thuật của ông vẫn là những tác phẩm văn học và nghệ thuật dân tộc.

Hiện tại, tỉnh Ninh Bình đang rất quan tâm đến việc mua bản quyền của bộ phim ‘Xẩm đỏ’ nhằm mục đích bảo tồn và quảng bá di sản văn hóa quý báu này. Việc chuyển giao bản quyền đang được hoàn tất, hứa hẹn sẽ mở ra một chương mới trong việc giữ gìn và phát huy giá trị của bộ phim cũng như di sản văn hóa mà nghệ nhân Hà Thị Cầu để lại.

Với nỗ lực bảo tồn và phát huy di sản văn hóa, bộ phim ‘Xẩm đỏ’ không chỉ là một tác phẩm điện ảnh, mà còn là một phần quan trọng của lịch sử và văn hóa Việt Nam. Qua đó, khán giả có thể hiểu rõ hơn về nghệ thuật xẩm và vai trò của nó trong đời sống văn hóa của người Việt.

Nghệ thuật Rô băm, một di sản văn hóa phi vật thể quý giá của người Khmer, đã và đang được gia đình nghệ nhân ưu tú Lâm Thị Hương ở ấp Bưng Chông, xã Tài Văn, duy trì và phát huy. Với hơn 6 thế hệ gắn bó, đoàn múa Rô băm Bưng Chông đã trở thành một biểu tượng văn hóa đặc sắc của địa phương.

Nghệ nhân Lâm Thị Hương, người đã kế thừa và phát huy nghệ thuật Rô băm, chia sẻ: “Cha mẹ tôi luôn dặn dò phải giữ gìn nghệ thuật này. Tôi rất yêu Rô băm. May mắn là con cháu trong gia đình vẫn tiếp nối nên đoàn mới còn được duy trì đến ngày hôm nay”. Sự tận tâm và đam mê của nghệ nhân Lâm Thị Hương đã giúp đoàn múa Rô băm Bưng Chông tồn tại và phát triển trong hơn 80 năm qua.

Trong những năm qua, các cấp, các ngành đã triển khai nhiều giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Rô băm. Đoàn Rô băm ở Tài Văn đã được Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam tại Hà Nội mời ra phục dựng sân khấu cổ Rô băm, giúp giới thiệu rộng rãi hơn về nghệ thuật này. Đặc biệt, Đề án ‘Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Nghệ thuật Rô băm của người Khmer và Lễ hội Nghinh Ông tại huyện Trần Đề, giai đoạn 2023-2028’ đã được UBND tỉnh Sóc Trăng phê duyệt. Đề án này không chỉ hướng đến việc gìn giữ, mà còn khai thác giá trị di sản phục vụ phát triển kinh tế – xã hội bền vững, tạo nền tảng cho phát triển du lịch văn hóa đặc sắc của địa phương.

Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cũng đã giúp xã Tài Văn thành lập Câu lạc bộ múa Rô băm với 18 thành viên, chủ yếu ở độ tuổi 15-18. Chị Thạch Na Qui, con gái nghệ nhân ưu tú Lâm Thị Hương, hiện là diễn viên của Đoàn Nghệ thuật Khmer Sóc Trăng và là người trực tiếp truyền dạy nghệ thuật múa Rô băm cho các thành viên Câu lạc bộ múa Rô băm xã Tài Văn. “Các bạn trẻ rất yêu thích múa Rô băm nên học rất nhanh và có đam mê thật sự” – chị Na Qui phấn khởi nói.

Ông Thạch Quốc Thái, Trưởng Phòng Văn hóa – Xã hội xã Tài Văn, cho biết nghệ thuật Rô băm đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao. Xã sẽ tiếp tục quảng bá loại hình nghệ thuật này, từng bước đưa Câu lạc bộ múa Rô băm tham gia trình diễn tại các sự kiện, lễ hội lớn. Việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Rô băm không chỉ giúp giữ gìn bản sắc văn hóa của người Khmer, mà còn góp phần phát triển du lịch văn hóa đặc sắc của địa phương.

Với những nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Rô băm, hy vọng rằng nghệ thuật này sẽ tiếp tục được duy trì và phát triển trong tương lai, trở thành một biểu tượng văn hóa đặc sắc của Việt Nam.

Thông tin liên quan: