Hoạt động của con người đang làm biến đổi Trái Đất một cách đáng kể, dẫn đến sự xuất hiện của những ‘mùa’ mới hoàn toàn chưa từng được ghi nhận trước đây. Song song với đó, một số mùa truyền thống đang dần biến mất, gây ra những hệ lụy sâu rộng cho cả hệ sinh thái và văn hóa. Các mùa, như chúng ta đã biết, đang trải qua một quá trình thay đổi đáng kể do tác động của con người, và những mô hình thời tiết từng được xem là đáng tin cậy đang trở nên xa lạ.
Tiến sĩ Thomas EL Smith, một giảng viên tại Khoa Địa lý & Môi trường của Trường Kinh tế & Khoa học Chính trị London, đã dành nhiều năm để nghiên cứu về các mùa mới đang xuất hiện. Theo ông, những mùa mới này mang tính chất hoàn toàn mới lạ và là kết quả trực tiếp của các hoạt động do con người tạo ra. Một ví dụ tiêu biểu là ‘mùa khói mù’ ở Đông Nam Á, khi bầu trời bị bao phủ bởi khói trong vài tuần liền do việc đốt cháy thảm thực vật trên diện rộng. Một trường hợp khác là ‘mùa rác’ hàng năm ở Bali, Indonesia, khi các dòng thủy triều mang theo nhựa đến bờ biển. Đồng thời, một số mùa đang biến mất hoàn toàn, như mùa sinh sản của chim biển ở miền bắc Anh. Biến đổi khí hậu cũng đang khiến cho các mùa thể thao mùa đông truyền thống bị rút ngắn lại do tuyết trở nên khan hiếm hơn.
Các mùa lệch nhịp cũng đang xuất hiện và trở nên phổ biến, bao gồm mùa hè nóng hơn và mùa đông ôn hòa hơn ở vùng khí hậu ôn đới. Thời điểm của các sự kiện theo mùa quan trọng đang trở nên khó dự đoán hơn. Để mô tả hiện tượng này, các chuyên gia đã đặt ra thuật ngữ ‘mùa loạn nhịp’ để chỉ các nhịp điệu bất thường trong tự nhiên. Hoạt động của con người đang định hình lại nhịp điệu của tự nhiên, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn cung cấp nước và thực phẩm. Các cộng đồng dọc theo các nhánh sông Mekong đã dựa vào dòng chảy theo mùa của các con sông để đánh bắt cá và canh tác. Tuy nhiên, việc xây dựng các đập thượng nguồn đã phá vỡ các chu kỳ tự nhiên này.
Biến đổi khí hậu đã làm thay đổi lượng mưa và khiến mùa khô dài hơn và mùa mưa ngắn hơn nhưng dữ dội hơn. Cách chúng ta phản ứng với các mô hình thời tiết thay đổi có thể làm xấu đi hoặc cải thiện điều kiện môi trường. Nhận thức cộng đồng về ‘mùa khói mù’ đã dẫn đến việc dự báo tốt hơn và thiết lập các sáng kiến y tế công cộng. Tuy nhiên, nếu xã hội chỉ sử dụng các biện pháp khắc phục thích ứng mà không có các giải pháp căn cơ, thì tình trạng khói mù có thể trở nên tồi tệ hơn. Do đó, điều quan trọng là phải có những hành động cụ thể và phối hợp để giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và thiết lập một tương lai bền vững cho tất cả.
Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này, chúng ta cần tiếp tục theo dõi và nghiên cứu về các mùa mới đang xuất hiện cũng như các mùa truyền thống đang biến mất. Trường Kinh tế & Khoa học Chính trị London và các tổ chức nghiên cứu khác đang tích cực thực hiện các nghiên cứu về biến đổi khí hậu và tác động của nó đối với môi trường. Qua đó, chúng ta hy vọng sẽ tìm ra các giải pháp hiệu quả để đối phó với những thách thức này.